دلایل ایجاد درد عصب سه قلو و صورت چیست؟

درد عصب سه قلو که به عنوان یکی از شدیدترین انواع درد عصبی صورت شناخته می‌شود، می‌تواند زندگی روزمره بیماران را به شدت مختل کند. این درد که ناشی از تحریک یا آسیب به عصب سه قلو است، ممکن است به صورت ناگهانی و با شدت زیاد رخ دهد و تجربه‌ای طاقت‌فرسا برای بیمار ایجاد کند. درمان درد عصب سه قلو نیازمند رویکردهای چندگانه است، از جمله استفاده از مسکن‌های قوی و داروهای ضد تشنج که برای کاهش شدت درد توصیه می‌شوند. با این حال، بسیاری از بیماران به دنبال درمان قطعی این درد هستند که بتواند به طور کامل علائم را از بین ببرد. در سال‌های اخیر، درمان‌های جدیدی برای عصب سه قلو توسعه یافته‌اند که نویدبخش کنترل بهتر و حتی بهبود دائمی درد هستند. بررسی این روش‌های درمانی جدید و ارزیابی کارایی آن‌ها می‌تواند به یافتن راه‌حل‌های مؤثرتر برای کاهش درد عصبی صورت و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند.

بخش های اصلی عصب سه قلو و صورت

این عصب شامل سه بخش اصلی است:

دلایل ایجاد درد عصب سه قلو ودر صورت چیست؟

درد عصب سه قلو و صورت زمانی ایجاد می‌شود که عملکرد این عصب دچار اختلال می‌شود. گرچه دلیل این اختلال کاملا مشخص نیست اما فرضیاتی وجود دارند که علت این دردها را به برهمکنش رگ‌های خونی و این اعصاب مرتبط می‌کنند. در صورتی که سیاهرگ‌ها و سرخرگ‌ها باعث ایجاد فشار فیزیکی بر روی این عصب در پایه‌ی مغز شوند می‌توانند باعث ایجاد اختلال در عملکرد آن شوند و ایجاد درد کنند. درد عصب سه قلو و صورت می‌تواند نتیجه‌ی افزایش سن باشد یا با بیماری مالتیپل اسکروزیس (MS) یا سایر بیماری‌های عصبی که به آسیب پوشش میلینی اعصاب منجر می‌شوند در ارتباط باشد. پوشش میلینی وظیفه‌ی محافظت از اعصاب را بر عهده دارد. همچنین در صورتی که توموری موجب ایجاد فشار بر این اعصاب شود می‌تواند درد عصب سه قلو و صورت را ایجاد کند.

برخی ناهنجاری‌ها مانند آسیب‌ های مغزی نیز می‌توانند باعث درد عصب سه قلو و صورت شوند. آسیب‌های ناشی از برخی جراحی‌ها، سکته و تروما یا آسیب به صورت نیز می‌توانند مسئول درد عصب سه قلو و صورت برخی افراد باشند. عوامل تحریک‌کننده‌ی مختلفی مانند اصلاح صورت، لمس صورت، خوردن و آشامیدن خوراکی‌ها، مسواک‌زدن، صحبت‌ کردن، لبخندزدن، آرایش‌کردن و ... می‌توانند باعث درد عصب سه قلو و صورت شوند.

علائم درد عصب سه قلوی صورت چیست؟

معمولاً افراد در این حالت دردی را تجربه می‌کنند که علت آن مشخص نیست. برخی افراد احساس می‌کنند که مشکل از دندان‌های آنها است و به دندانپزشک مراجعه می‌کنند. به طور کلی دو نوع درد عصب سه قلو و صورت وجود دارد. مشخصه‌ی درد عصب سه قلو و صورت نوع اول شامل دردهای شدید و ضربان‌دار، پراکنده، سوزناک و دردهای شوک‌مانند در اطراف بینی، لب، فک، پیشانی و پوست سر است. حالت اول می‌تواند با گذشت زمان بدتر شده و دردهای شدیدتری را ایجاد کند. از نظر زمانی نیز با پیشرفت بیماری، مدت حضور درد بیشتر طول می‌کشد. عصب سه قلو و صورتی نوع دوم می‌تواند شدت درد کمتری از نوع اول داشته‌باشد اما به صورت یک درد ثابت، سوزناک و دردناک شناخته می‌شود. معمول‌ترین علائم درد عصب سه قلو و صورت شامل موارد زیر است:

• درد تیرکشنده که به صورت دوره‌ای بروز کند.
• دردی که در اثر مسواک‌ زدن، شستن صورت، اصلاح صورت و آرایش‌کردن ایجاد می‌شود. گاهی حتی یک نسیم ملایم نیز می‌تواند باعث درد صورت شود.
• برخی افراد می‌توانند ایجاد درد شدید را به وسیله احساس سوزش یا درد‌های اولیه پیش‌ بینی کنند
• دردهایی که چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشند
• حملات دردها چند بار در روز یا هفته رخ می‌دهد و در بازه‌ی بین این دردها، افراد درد خاصی را احساس نمی‌کنند
• درد معمولاً یک سمت صورت را درگیر می‌کند
• درد معمولاً فقط یک بخش کوچک از صورت را درگیر می‌کند اما ممکن است وسعت آن گسترش پیدا کند
• حملات درد با گذشت زمان از نظر تعداد بیشتر شده و شدت درد نیز افزایش پیدا می‌کند
• معمولا درد در گونه‌ ها، فک، دندان‌ ها، لثه‌ ها و لب‌ ها احساس می‌شود. معمولا چشم‌ ها و پیشانی کمتر تحت تأثیر قرار می‌ گیرند.
• پس از حمله‌ی درد، احتمال ایجاد لرزش‌های غیر قابل کنترل در صورت وجود دارد
• برخی افراد به دلیل اینکه توانایی پیش بینی زمان وقوع درد را ندارند دچار استرس می‌ شوند.

درمان درد عصب سه قلو و صورت چگونه است؟

داروهای مسکن و ضد درد مرسوم معمولاً نمی‌توانند درد عصب سه قلو و صورت را تحت تاثیر قرار دهند. امروزه روش‌های درمانی مدرن و داروهای ویژه وجود دارند که می‌توانند میزان درد را کاهش دهند و آن را به طور کامل حذف کنند. روش‌های درمانی مختلف می‌توانند با هم بر روی یک فرد استفاده گردند. معمول‌ترین روش‌های درمانی شامل روش‌های زیر هستند

داروهای ضد درد عصب سه قلو و صورت

افراد زیادی وجود دارند که نتایج درمان درد عصب سه قلو و صورت آنها با داروها رضایت‌ بخش است. برخی از داروهای استفاده‌ شده شامل داروهای ضد صرع مانند کاربامازپین (carbamazepine) است. در حین استفاده از برخی داروها آزمایش مداوم خون برای بررسی تعداد گلبول‌های سفید، پلاکت‌ها و میزان سدیم و همچنین بررسی عملکرد کبد لازم است. نوع دارو و مقدار دوز استفاده‌شده باید توسط پزشک متخصص تعیین شوند. معمولاً افراد بیمار، دارو را از دوزهای پایین شروع کرده و به تدریج مقدار آن را زیر نظر پزشک متخصص افزایش می‌دهند تا زمانی که به حداقل دوز مناسب دست پیدا کنند

انسداد عصب سه قلو و صورت

برخی از مواد وجود دارند که تزریق آنها می‌تواند باعث انسداد مسیرهای عصبی شود. انسداد مسیرهای عصبی پیام‌رسانی عصبی را مختل کرده و می‌تواند پیام درد را سرکوب کند. معمولاً برای حصول نتیجه‌ی مناسب لازم است تا چندین بار تزریق صورت بگیرد. زمان تاثیر این داروها برای افراد مختلف متفاوت است.

جراحی برای درمان درد عصب سه قلو در صورت

در صورتیکه روش‌های درمانی بیان‌شده نتایج مطلوب ایجاد نکنند یا علاوه بر نتایج مطلوب، دارای عوارض جانبی غیرقابل تحمل باشند، روش‌های جراحی مختلفی می‌توانند گزینه‌ی بعدی باشند. وضعیت کلی سلامتی فرد، سن، میزان درد و امکان جراحی همگی فاکتور‌هایی هستند که در تصمیم‌گیری نهایی موردتوجه قرار می‌گیرند. با توجه به اینکه این جراحی‌ها باید به دقت و ظرافت بسیار بالایی انجام بگیرند بهترین پزشکان افرادی خواهندبود که دارای تجربه و مهارت کافی هستند.

جراحی ریزوتومی

روش‌های جراحی ریزوتومی‌ مختلفی برای جراحی عصب سه قلو و صورت وجود دارند که همگی آنها به صورت سرپایی و با بیهوشی عمومی صورت می‌گیرند. در حین این جراحی‌ها یک سوزن دراز از طریق گونه‌ها به محل آسیب‌دیده هدایت می‌شود و با استفاده از جریان الکتریکی ایجاد گرما می‌کند و یا مواد شیمیایی مانند گلیسیرین یا گلیسرول، رشته‌های عصبی را که موجب ایجاد پیام درد هستند از بین می‌برند. معمولاً در بار اول روش شیمیایی پیشنهاد می‌شود. در افرادی که سابقه‌ی ریزوتومی‌ دارند هر دو روش جریان الکتریکی و یا مواد شیمیایی می‌تواند مفید باشد. در میان روش‌های جراحی، ریزوتومی سریع‌ترین پاسخ‌ را نسبت به دردهای عصب سه قلو و صورت دارد. این جراحی حدود ۳۰ دقیقه طول کشیده و فرد چند ساعت پس از جراحی می‌تواند ترخیص شود.
پس از جراحی احتمال متورم‌شدن یا کبودی در گونه‌ها وجود دارد. باید توجه داشت که ریزوتومی‌ یک روش درمانی موقت است که بین یک تا سه سال درد عصب سه قلو و صورت را از بین می‌برد و پس از آن با رشد سلول‌های عصبی احتمال بازگشت درد وجود دارد. روش جراحی ریزوتومی‌ معمولا برای افرادی توصیه می‌شود که به بیماری مولتیپل اسکلروزیس (MS) مبتلا هستند، زیرا افراد مبتلا به این بیماری آسیب‌های تکرارشونده‌ی اعصاب را تجربه می‌کنند و در این جراحی امکان تکرار وجود دارد. بازدهی جراحی ۸۰ درصد است به این معنا که می‌تواند در ۸۰ درصد افرادی که تحت این جراحی قرار می‌گیرند موجب از بین‌رفتن درد ناشی از عصب سه قلو و صورت شود.

جراحی ام‌-وی-دی (Microvascular decompression)

پاسخ ایجادشده در نتیجه‌ی این جراحی بیشترین مدت زمان اثرگذاری را دارد و در ۸۰ درصد افرادی که تحت جراحی قرار می‌گیرند درد ناشی از عصب سه قلو و صورت از بین می‌رود. اساس این جراحی در فشرده‌سازی عروق خونی است و برای افرادی مناسب است که در وضعیت سلامتی مطلوبی قرار دارند، مي‌توانند دوران بهبود چهار تا شش هفتگی را بگذرانند و بتوانند جراحی و همچنین بیهوشی عمومی ‌آن را تحمل کنند. در طی این جراحی ابتدا برشی در پشت گوش ایجاد می‌شود و با دسترسی ايجادشده به محل رگ و عصب، با استفاده از ماده‌اي از جنس تفلون سدي بين عروق خوني و عصب سه قلو و صورت ایجاد می‌شود تا از فشردگي اعصاب توسط عروق خوني جلوگيري شود. اين جراحي بين 2 تا 3 ساعت به طول مي‌انجامد و معمولا پس از جراحي چند روز نياز به بستري خواهدبود.
تسكين درد عصب سه قلو و صورت پس از اين جراحي سريع است اما فوري نيست و مدتي طول مي‌كشد. خطرات اين جراحي شامل نشت مايع مغزي نخاعي، كاهش شنوايي كه مي‌تواند در اثر آسيب عصب شنوايي ايجاد شود و بي‌حسی صورت است که در برخی افراد بروز می‌کنند. در موارد نادری نیز خونریزی، عفونت، صرع و فلج‌ شدگی ممکن است ایجاد شوند. در موارد نادری نیز پس از مدتی عروق خونی رشد می‌کنند و درد عصب سه قلو و صورت دوباره ایجاد می‌شود که در این حالت پزشک متخصص ممکن است روش درمانی دیگری پیشنهاد کند زیرا این جراحی به ندرت تکرار می‌شود.

جراحیStereotactic Radiosurgery

این روش نیز یک روش جراحی سرپایی است که در طی آن از پرتو دقیق و ظریفی استفاده می‌شود که عصب سه قلو و صورت را هدف گرفته و باعث از بین‌رفتن درد می‌شوند. این جراحی بدون درد بوده و نیازی به بیهوشی ندارد. حدود ۷۰ درصد بیمارانی که این جراحی را تجربه می‌کنند پس از چند هفته کاهش درد چشم‌گیری را گزارش می‌کنند. این جراحی ممکن است چند سال موثر بوده و پس از چند سال با رشد دوباره‌ی اعصاب سه قلو و صورت درد ناشی از آن نیز بازگردد. عوارض جانبی این جراحی بسیار کم بوده و شامل خستگی و بی‌ حسی صورت است. با توجه به کم‌بودن عوارض، زمان بازیابی سلامتی نیز کوتاه است. با توجه به اینکه در این روش درمانی از پرتوهای قدرتمندی استفاده می‌شود تا آسیبی را در نزدیکی مغز ایجاد کنند بنابراین این جراحی بیش از دو بار بر روی یک فرد توصیه نمی‌شود.

---

آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول
تلفن : 88670088 - 021

نظرات کاربران درباره این مطلب :فرج اله شعبانی [ 1402-10-07 ]
سلام دردصورت عصب سه قلوبسیارشدیددارم ۹۵دکرمحمدصمدیان عمام کردخوب نشدم ودکترطاهری فوق تخصصدرددربیمارستان امام حسین تزریق کردبازخوب نشدم

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :