از کجا بفهمیم دیسک کمر داریم؟

فاصله بین استخوان‌های ستون فقرات توسط تعدادی بافت نرم بالشتک مانند که دیسک نام دارند پوشیده شده است که باعث انعطاف پذیری ستون فقرات می‌شوند. هر دیسک از دو قسمت ساخته شده است. سطح نرم و ژله مانند و پوسته بیرونی که سفت و سخت است. دیسک بین مهره‌ها به نحوی ساخته شده است که بتواند چرخش، خم شدن و حرکت بدن در جهات مختلف را تحمل کند. فتق دیسک زمانی رخ می‌دهد که پوسته بیرونی دیسک دچار پارگی شود و باعث خارج شدن ماده نرم داخل آن گردد. این وضعیت با درد بسیار زیادی همراه است و می‌‌تواند باعث فشرده شدن اعصاب ستون فقرات و بروز مشکلات بیشتر از قبیل بی حسی دست و پا شود. بیرون‌زدگی دیسک، اگر درمان نشود، تأثیرات منفی بسیار شدید تری بر کیفیت زندگی بیمار خواهد داشت.

علت و عوامل خطر دیسک کمر

• افزایش سن: فرسوده شدن و ساییدگی تدریجی که از افزایش سن ناشی می شود می تواند احتمال دیسک کمر را افزایش دهد.
• چاقی و اضافه وزن
• جنسیت: فتق دیسک در مردان بیشتر اتفاق می افتد.
• وضعیت بد بدن در وضعیت های مختلف
• فعالیت‌های مکرر وارد کننده فشار و کشش بیش از اندازه به کمر
• بلند کردن اشیاء به صورت نادرست
• ایجاد فشار ناگهانی بر روی ستون فقرات حتی اگر فشار کم
• استعمال دخانیات و سیگار کشیدن: استعمال دخانیات رسیدن اکسیژن به دیسک را کاهش می‌دهد و فرسایش و تحلیل دیسک سریع‌ تر می‌شود.
• سبک زندگی بدون تحرک
• انجام ورزش های غیراصولی و سنگین مانند فوتبال و …
• رانندگی در مسافت های طولانی با ماشین سنگین یا با صندلی نامناسب
• نشستن یا ایستادن طولانی مدت
• خم و راست شدن مکرر
• لرزش ایجاد شده در بدن برای مثال هنگام کار با تراکتور و غیره

علائم دیسک کمر

• درد موضعی در ناحیه دیسک کمر
• درد انتشاری در پاها که میتواند یکی از علائم دیسک کمر باشد.
• ناتوانی یا گرفتگی در پاها به خصوص درد در پشت زانوها
• بی حسی و ضعف عضلانی
• گزگز و مورمور شدن و خواب رفتن پاها
• سوزش عضلات
• سوزش و درد در ناحیه کف پا
• ضعف عضلات در ناحیه کمر و شکم منجر به ضعف در دیسک شده و بر اثر حادثه ممکن است جابجا شود و با ایجاد فشار بر روی اعصاب میتواند منجر به کمر درد، درد ساق پا و ران و غیره شود.
• دیسک کمر میتواند منجر به درد شدید در ناحیه کمر شود، البته در موارد مزمن ممکن است این درد وجود نداشته باشد و فقط فرد علائمی مانند درد باسن و درد ساق و کناره پا را تجربه کند.

درد دیسک کمر به کجا می زند؟

بسته به محل مشکل در ستون فقرات، علائم فتق دیسک متفاوت است. علائم با حرکت بدتر می‌شود و با استراحت بهتر می‌شود. معمول است که فتق دیسک در ناحیه کمر باعث درد « عصب سیاتیک » شود. این درد شدید معمولاً از یک طرف باسن شما به ساق پا و گاهی به پا کشیده می شود. قسمت پایینی کمر یکی از مناطق شایع برای لغزش دیسک ها است.

تشخیص دیسک کمر

علاوه بر یک سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، ممکن است یک یا چند آزمایش زیر نیاز باشد:

1. عکس برداری با X-ray اشعه ایکس: تصویربرداری از بافت های داخلی، استخوان ها و اندام ها
2. ام ار آی (MRI): تصویر برداری دقیق از اندام ها و ساختارهای داخل بدن
3. میلوگرام (Myelogram): روشی که از رنگ تزریق شده به کانال نخاع استفاده می کند تا ساختار به وضوح در اشعه ایکس قابل مشاهده باشد.
4. سی تی اسکن: سی تی اسکن تصاویر دقیقی از هر قسمت از بدن، از جمله استخوان ها، عضلات، چربی و اندام ها را نشان می دهد. سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس دارد.
5. الکترومیوگرافی (EMG): آزمایشی که پاسخ عضله یا فعالیت الکتریکی را در پاسخ به تحریک عصب عضله اندازه گیری می کند.

تشخیص دیسک کمر از سیاتیک

استخوان‌ها (مهره‌ها) که ستون فقرات را در کمر شما تشکیل می‌دهند توسط دیسک‌های کوچک اسفنجی محافظت می‌شوند. وقتی این دیسک‌ها سالم باشند، به عنوان کمک فنر عمل می‌کنند و ستون فقرات را منعطف نگه می‌دارند؛ اما زمانی که دیسک آسیب ببیند، ممکن است دچار برآمدگی یا پارگی شود. به این دیسک، دیسک برآمده یا فتق گفته می‌شود. همچنین ممکن است لغزش یا پارگی دیسک نیز نامیده شود. فتق دیسک در هر قسمت از ستون فقرات می‌تواند اتفاق بیفتد؛ اما بیشتر در قسمت تحتانی کمر (ستون فقرات کمری) ایجاد می‌شود. برخی از آنها در گردن (ستون فقرات گردنی) و به ندرت در قسمت فوقانی پشت (ستون فقرات سینه) رخ می‌دهد.

سیاتیک در واقع یک عصب است که ممکن است تحت فشار قرار گیرد و تحریک شود مانند یک دیسک برآمده که در ستون فقرات کمر به سمت خارج فشار می‌آورد و سپس عصب سیاتیک را تحریک یا فشرده می‌کند. هنگامی که دیسک شکسته یا فتق می‌شود می‌تواند با نشت بر روی عصب سیاتیک باعث ایجاد سیاتیک شود. یکی از مهمترین تفاوت‌ های بین دیسک کمر و درد سیاتیک این است که سیاتیک را می‌ توان در زمان نسبتاً کوتاهی درمان کرد. در مقابل، بیرون‌ زدگی دیسک به مراقبت بیشتری نیاز داشته و می‌تواند نشان دهنده وجود یک عارضه دائمی باشد.

زمان مراجعه به پزشک

• کمر دردی که بهبود نمی یابد و بدتر می شود.
• کمر دردی که غالباً باعث بی حسی، ضعف یا سوزن سوزن شدن اندام و سایر قسمت های بدن می شود.
• پیشرفت ناگهانی مشکلات روده و مثانه.
• دردی که حرکت را دشوار می کند.
• دردی که در نهایت منجر به مشکلات گردن و با فعالیت بدتر می شود.

ممکن است یک یا چند مورد از این علائم، نشان دهنده مشکل قابل توجهی در ستون فقرات باشد.

راه های درمان غیر جراحی دیسک کمر

درمان دیسک کمر بستگی به علائم آن دارد. با توجه به اینکه اکثر موارد فتق دیسک کمر با استفاده از روش های درمان بدون جراحی دیسک کمر درمان می شوند، پزشک در ابتدا ممکن است به شما پیشنهاد دهد وضعیت خود را به‌طور دقیق تحت کنترل و نظارت داشته باشید. در صورتی که با استفاده از درمان بدون جراحی دیسک کمر و روش های درمانی محافظه کارانه علائم مشکل بهبود پیدا کردند، آنگاه ممکن است نیازی به استفاده از سایر روش های درمانی نباشد.

درمان با کمپرس سرد و گرم

این شکل از درمان اغلب راحت، ارزان، سریع و در خانه قابل انجام است. مهم است که هنگام درمان بیرون زدگی دیسک کمر، ابتدا فقط از کمپرس سرد استفاده کنید. بیرون زدگی دیسک می‌توانند باعث ایجاد التهاب و خونریزی مویرگ شوند. کمپرس سرد جریان خون را در ناحیه دردناک محدود می‌کند. اگر قرار است در این منطقه از کمپرس گرم استفاده کنید، خونریزی مویرگ‌ها بیشتر و التهاب نیز بدتر می‌شود. یک بار از کمپرس سرد به مدت 10-15 دقیقه استفاده کنید. هنگام استفاده از کمپرس سرد از یک حائل بین کمپرس و پوست خود استفاده کنید (مانند روبالشی یا حوله نازک). اگر دچار کمردرد مزمن هستید، می‌توانید برای تسکین ماهیچه‌ها از گرما کمک بگیرید. گرما باعث رقیق شدن رگ‌های خونی و افزایش جریان خون، اکسیژن و مواد مغذی به مناطق موردنظر می‌شود. استفاده از گرما همچنین می‌تواند انتقال درد به مغز را کاهش داده و ناراحتی را برطرف کند.

دارو درمانی

داروهای مسکن درد می توانند یک راهکار درمانی مؤثر و کوتاه مدت برای مدیریت علائمی باشند که معمولاً با مشکل فتق دیسک در بیماران مشاهده می شوند. در بسیاری از موارد، داروی دیسک کمر شامل داروهای استامینوفن یا داروهای ضد التهاب غیر استروئید (NSAIDs) می توانند تحت نظر پزشک و با توجه به دستور العمل وی برای شما مفید باشند. علاوه بر این، بعضی بیماران ممکن است از داروهایی مثل کورتیکو استروئید، اپیوئید و داروهای ضد افسردگی طبق تجویز و نسخه پزشک برای درمان دیسک کمر خود استفاده کنند.

بریس

محافظت از کمر برای پیشگیری و درمان بیرون زدگی دیسک ضروری است. متخصصان كایروپراكتیک در بیشتر موارد برای پیشگیری از كمردرد استفاده از بریس را توصیه می‌كنند، هرچند که این بریس‌ها می‌توانند سنگین و ناراحت‌ کننده باشد. کمربند را می‌توانید به دور کمر خود بپیچید و با دست آن را تنظیم کنید که به طور کامل در قسمت تحتانی کمر شما قرار گیرد، به طوری که احساس راحتی داشته باشید. به این ترتیب می‌توانید آن را در محل کار، اتومبیل یا حتی زمانی که در حال حرکت هستید بپوشید. می‌توانید در طول شب نیز کمربند خود را بپوشید تا از کمرتان مراقبت کنید و صبح با درد و فشار شدید از خواب بیدار نشوید.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی اغلب دارای نقش با اهمیت در ریکاوری فتق دیسک و درمان دیسک بین مهره‌ای L5S1 است. این روش ها نه تنها می تواند باعث کاهش درد شود، بلکه علاوه بر این نقش کلیدی در آشنایی با شرایطی دارد که می تواند از شکل گیری آسیب دیدگی های بعدی جلوگیری کند. امروزه تکنیک های مختلفی برای فیزیوتراپی وجود دارد. در روش های انفعالی بدن ریلکس می شود و از ماساژ عمیق بافت، گرما و سرما درمانی، تحریک الکتریکی (TENS) و آب درمانی برای رفع مشکل بیمار استفاده می شود.

درمان دستی

درمان دستی یک روش درمان دیسک کمر بدون جراحی برای مشکل فتق دیسک است. درمان دستی می تواند به کاهش درد کمر و سایر علائم دیسک مزمن کمک کند. در جلسه اول، متخصص، سابقه بیماری شما را بررسی کرده و از معاینات فیزیکی استفاده می کند. در این زمان از آزمایش های ارتوپدی و عصبی برای بیمار استفاده می شود.

الکتروتراپی با دستگاه تنس

هنگامی که درد کمر و بیرون زدگی‌های دیسک غیرقابل تحمل می‌شود، اغلب لازم است که یک تسکین درد ناگهانی احساس کنید تا بتوانید به کارهای روزمره خود ادامه دهید. شما می‌توانید با استفاده از روش درمانی عصبی الکتریکی از راه پوست به وسیله دستگاه تنس این تسکین فوری را تجربه کنید. این شکل از درمان می‌تواند سیگنال‌های دردی را که به مغز شما منتقل می‌شوند، کمرنگ کند، همچنین باعث ایجاد مسکن‌های طبیعی در بدن مانند اندورفین‌ها برای مبارزه با درد می‌شود.

ماساژ بافت عمقی

بیش از 100 نوع ماساژ وجود دارد؛ اما اگر بیرون زدگی دیسک دارید، ماساژ بافت عمقی برای شما گزینه مناسبی است؛ زیرا از فشار زیادی برای تسکین فشار و اسپاسم عضلانی استفاده می‌کند. اسپاسم عضلانی مانع ازحرکت عضلات در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود.

تزریق دیسکوژل

یکی از آخرین پیشرفت های ایجاد شده در درمان دیسک کمر بدون جراحی روش درمانی مشخصی است که در آن از تزریق دیسکوژل به داخل دیسک برای درمان بیمار استفاده می شود. این روش درمانی، از ترکیب الکل با یک ماده مخصوص و تزریق آن به طور مستقیم از طریق یک لوله کوچک به دیسک های بین مهره ها استفاده می کند. نتایج ترکیبی این روش درمانی باعث از بین رفتن فضای ذخیره آب در دیسک های بین مهره ای با تغییر حالت الکلی ساختار پروتو گلیکان هسته پولپی آن می شود. انجام این کار می تواند باعث ایجاد شرایط کاهش فشار بر اعصاب آسیب دیده ستون فقرات در ظرف چند ساعت تا چند روز شود.

تزریق ازون

گاز اکسیژن ازون را می توان در دیسک دارای فتق تزریق کرد. در این حالت از یک سوزن برای وارد کردن مستقیم این گاز به دیسک استفاده می شود و انجام این کار می تواند باعث کاهش حجم داخل دیسک شود. تأثیرگذاری درمان کمر درد با ازون تراپی به خاطر اکسید شدن پروتئوگلیکان ها اتفاق می افتد. پروتئو گلیکان ها انواع خاصی از پروتئین ها هستند که در مرکز ژل مانند دیسک وجود دارند (در اصطلاح به این پروتئین ها هسته پولپی گفته می شود). هنگامی که حجم دیسک کاهش پیدا کند، فشار وارد شده به عصب نیز کاهش خواهد یافت، به این ترتیب درد ناشی از وارد شدن فشار به عصب نیز کاهش پیدا می کند.

تزریق استروئید اپیدورال

تزریق استروئید اپیدورال یک روش مؤثر برای کاهش درد شدید بیمار است. این شیوه جراحی بسته دیسک کمر با هدایت سونوگرافی انجام می شود. این تزریق در نواحی نزدیک به محل ایجاد فتق دیسک انجام می شود و کاهش درد بیمار برای چند ماه را به همراه دارد. به هر حال، پزشکان استفاده زیاد از این روش درمانی را به بیماران خود توصیه نمی کنند؛ زیرا تکرار این تزریق ها می تواند باعث ضعیف شدن استخوان ها و عضلات ستون فقرات شود. استفاده از این روش می تواند باعث دوام بیشتر درمان های استفاده شده برای فتق دیسک شود و در نتیجه کاهش درد محسوس برای بیمار جهت شرکت در برنامه های فیزیوتراپی یا سایر برنامه های توان بخشی را به همراه دارد.

تزریق فاست

تزریق به مفصل فاست را می توان برای کمک به تشخیص علت درد بیمار به خاطر مفاصل فاست و نیز کاهش درد بیمار انجام داد. مفاصل فاست یک جفت از مفاصل کوچک هستند که بین مهره های ستون فقرات قرار دارند. این روش درمانی برای درمان دیسک های بین مهره ای از جمله دیسک بین مهره‌ای L4L5 مؤثر خواهد بود. این مفاصل موجود بر روی غضروف باعث می شوند اصطکاک ایجاد شده بین استخوان ها کاهش پیدا کند. این مفصل با یک کپسول پر شده و با مقدار کمی مایع مفصلی احاطه شده است. در این حالت مایع مفصلی به عنوان یک روان کننده اضافی برای کاهش اصطکاک بین استخوان ها در زمان سایش آنها به یکدیگر عمل می کند. تزریق فاست در درمان علت دیسک بین مهره‌ای L4L5 بسیار مؤثر است. برای تزریق مفصل فاست لازم است بیمار به صورت روی تخت دراز کشیده تا قبل از انجام تزریق، بخش کوچکی از پوست و بافت اطراف این مفصل بی حس شود.

پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)

PRP درمانی ، بر این اساس است که این فاکتورهای رشد می‌توانند باعث بهبودی شوند. این روش از خون خود فرد استفاده می‌کند و سلول‌ های خونی را از پلاسما که یک بخش مایع خون است، جدا می‌ کند. این روش، شمار پلاکت‌ ها را افزایش می‌دهد و این پلاکت‌ ها را دوباره به پلاسمای خون بازمی‌گرداند. این پلاسما اکنون حاوی غلظت بیشتری از پلاکت است و پزشک می‌تواند آن را به ناحیه‌ای که به وسیله بیماری یا آسیب، تخریب شده، تزریق کند. این روش ممکن است برای افرادی که سایر درمان‌ها برای فتق دیسکشان موفقیت‌ آمیز نبوده، مناسب باشد.

تزریق های نقطه ماشه ای یا تریگر پوینت

در تزریق نقطه ماشه ای یا تریگر پوینت از مواد بی حسی (که گاهی اوقات با کورتیکو استروئید ها ترکیب می شود) بطور مستقیم در بافت نرم یا عضلات ستون فقرات استفاده می شود. با وجودی که این روش گاهی اوقات برای کنترل درد مفید است، این نوع تزریق ها نمی تواند مشکل فتق دیسک را درمان کند.

جراحی با لیزر

جراحی ستون فقرات را می‌توان با روش‌های مختلف مثل جراحی لیزر دیسک کمر انجام داد. هدف از جراحی با لیزر معمولاً کاهش درد و سایر علائم مشکل به همراه کاهش فشار وارد شده بر یک عصب تحت فشار در این ناحیه یا تثبیت ستون فقرات است. در طول عمل، از پرتو لیزر برای بریدن بافت مورد نیاز استفاده می‌شود. جراحی لیزر دیسک کمر اغلب یک روش درمانی غیر تهاجمی و با کمترین ریسک است. به هر حال، این روش درمانی نیازمند ایجاد شکاف بر روی بدن است و می‌تواند عوارض جدی برای بیمار به همراه داشته باشد.

تمرینات ورزشی

ورزش به خودی خود نمی‌تواند برآمدگی دیسک را درمان کند. ورزش به کاهش فشار بر روی دیسک برآمده کمک می‌کند و از این طریق باعث می‌شود که درد بدتر نشود. عضلات ساق، کمر و عضلاتی میانی بدن (ماهیچه‌هایی که به فقرات و لگن متصل می‌شوند و به تثبیت آنها کمک می‌کنند) را تقویت می‌کند که باعث افزایش پایداری ستون فقرات شده و عملکرد کمر را بهبود می‎بخشد.

---

آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول
تلفن : 88670088 - 021

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• فتق دیسک کمر و گردن چگونه درمان میشود؟
  تاریخ انتشار : 1400-09-28تاریخ بروز رسانی : 1403-05-30


• هیدرودیسککتومی، جدیدترین روش درمان دیسک
  تاریخ انتشار : 1401-10-03تاریخ بروز رسانی : 1403-07-01


• درمان کمر درد با جراحی
  تاریخ انتشار : 1394-10-14تاریخ بروز رسانی : 1402-06-11


• فرسایش دیسک مهره ها
  تاریخ انتشار : 1396-06-07تاریخ بروز رسانی : 1402-06-07


• درمان فرسایش دیسک کمر
  تاریخ انتشار : 1398-03-18تاریخ بروز رسانی : 1402-06-02

نظرات کاربران درباره این مطلب :محمد راد [ 1402-08-25 ]
بنظر بنده حقیر آسیبهای کمر چ دیسک یا سیاتیک تنها با چند روش ساده نرمش درطول روز بمدت کمتراز20روز کاملا قابل بهبوداست، جراحی کمر تنها زمانی الزامیست ک یا براثر شدت آسیب در تصادفات یابراثرضربه شدیدب کمر، یاپرت شدن از بلندی کمربشکند،درغیراینصورت عمل جراحی روی کمرفقط هزینه بیهوده بردوش بیماربینواست، و البته پرشدن حسابهای بانکی پزشکان تاجرصفت

زیبا [ 1402-05-30 ]
من کمر درد شدید داشتم ام ار ای هم دادم ولی دیسک کمر نداشتم. اما همچنان درد دارم ..دلیلش چیه ؟

تبسم [ 1402-05-29 ]
من چند روز پیش داشتم فرش می شستم کمرم درد گرفته تا الان پشت ران پا و زانو و کمرم هم درد میکنه بیرون زدگی دیسک میتونه باشه یعنی؟

رسام بحرانی پور [ 1402-03-15 ]
سلام خسته نباشی

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :