بررسی آسیب ریشه های عصبی گردن

گردن قسمتی از بدن مهره‌دارن است که وزن سر را تحمل کرده و از اعصابی حمایت می‌کند که حامل اطلاعات حسی و حرکتی از مغز به سایر نقاط بدن هستند. انعطاف‌پذیری بسیار زیاد گردن موجب می‌شود سر به راحتی و به تمام جهات حرکت کند. ناهنجاری‌ و اختلالات گردن یکی از رایج‌ترین منابع درد در گردن محسوب می‌شوند. لازم به ذکر است همانقدر که گردن دارای قابلیت و کارایی‌های زیادی است به‌همان اندازه در معرض فشار و آسیب‌های زیاد قرار دارد. گردن درد می تواند ناشی از تعدادی اختلال یا بیماری باشد که هر یک از بافت های گردن مانند اعصاب را درگیر می کند.

گردن درد دردی است که از گردن شروع می شود و می تواند با انتشار درد در یک یا هر دو بازو همراه باشد. در آناتومی اعصاب گردن، علاوه‌ بر 7 مهره‌ی گردنی 8 ریشه عصبی (C1-C8) مشاهده می‌شود که از ستون فقرات منشعب شده و کنترل توانایی‌های حسی و حرکتی قسمت‌های مختلف بدن را برعهده دارند. نامگذاری هر یک از اعصاب گردن براساس مهره‌ی گردنی پایین‌تر که عصب بین آن قرار دارد صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثال ریشه عصب C6 بین مهره گردنی C5 و C6 قرار دارد. هر یک از سطوح فقرات گردنی دارای 2 ریشه عصبی هستند که از طناب نخاعی منشعب شده و در طرفین ستون فقرات گردنی قرار دارند. این عصب بین مهره گردنی C5 و C6 قرار دارد، هر یک از ریشه‌های عصبی C6 از طریق روزنه استخوانی در طرفین گردن از کانال نخاعی خارج می‌شوند.
در همان نقطه، ریشه عصب C6 اعصاب نواحی شانه، دست و سر را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زمانی که یکی از ریشه‌های عصب در نزدیک مهره‌های گردنی فشرده شوند، عملکرد عصب مربوطه مختل شده یا آسیب می‌بیند. به این عارضه رادیکولوپاتی گردنی گفته می‌شود. در این بیماری، عصب‌های حسی به دلیل بیرون‌زدگی یا فتق دیسک‌های بین مهره‌ای آسیب می‌بینند. رادیکولوپاتی گردنی به دلیل فشرده شدن و تحریک شدن ریشه‌های عصب در گردن که ناشی از فتق دیسک است باعث درد، بیحسی یا اسپاسم‌های عضلانی در گردن شده که به سمت شانه کشیده می‌شوند. زمانی که ریشه عصب در ستون فقرات گردنی به دلیل التهاب یا فشرده شدن تحریک می‌شود، علائم ممکن است در مسیر عصب در دست و بازو کشیده شوند. برخی علائم اولیه به این که کدام عصب آسیب دیده است بستگی دارد.

علل آسیب ریشه‌های عصبی گردن

دوتا از رایج ترین دلایل رادیکولوپاتی گردن عبارتند از:

تنگی مجرای گردن

باریک و کوچک شدن فورامن (بازشوی استخوانی محل خروج ریشه عصب از کانال نخاعی) باعث می‌شود که فضای کمتری برای خروج ریشه عصب وجود داشته باشد و تحت فشار قرار بگیرند. تغییرات دژنراتیو مرتبط با استئوآرتریت گردن و یا بیماری دژنراتیو دیسک گردن می‌تواند با بروز زوائد استخوانی (استئوفیت)، ضخیم شدن رباط‌ها یا بیرون زدگی دیسک گردن همراه شود که منجر به فشردگی ریشه عصب در فورامن می‌شود. تنگی فورامن گردنی را می‌توان رایج ترین دلیل رادیکولوپاتی گردن دانست.

دیسک گردن

بیرون زدگی دیسک گردن و ایجاد التهاب و فشردگی در اعصاب مجاور، یکی از دلایل بروز رادیکولوپاتی گردن است. بیرون زدگی دیسک گردن ممکن است در نتیجه یک آسیب دیدگی یا فعالیت شدید رخ دهد و به همین دلیل هم عامل اصلی بروز رادیکولوپاتی گردن در جوانترها (20 تا 30 سال) به شمار می‌رود.
دلایل دیگر مرتبط با ناپایداری ستون فقرات یا بیماری‌های دژنراتیو را هم می‌توان عامل بروز رادیکولوپاتی گردن دانست. اگرچه این عوامل کمتر در بیماران رخ می‌دهد؛ اما از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شکستگی

شکستگی بخشی از مهره می‌تواند به ناپایداری یا باریک شدگی کانال نخاعی در گردن و احتمال فشردگی ریشه عصب منجر شود. این شکستگی ممکن است در اثر آسیب دیدگی یا اسپوندیلولیستزیس گردنی (حالتی که یک مهره بر روی دیگری بلغزد) ایجاد شود.

تومور

توموری (خوش خیم یا بدخیم) که در نزدیکی ستون فقرات ایجاد می‌شود و باعث فشار بر ریشه عصب می‌شود.

عفونت

عفونت‌های مختلف ستون فقرات یا عفونت‌های کلی اما نادر بدن هم می‌تواند التهاب یا آسیب دیدگی ریشه عصب را به همراه بیاورد.

سارکوئیدوز

یک بیماری نادر که منجر به ایجاد غده در اندامهای مختلف بدن می‌شود.

فشردگی یا آسیب دیدگی ریشه عصب گردنی در نتیجه عوامل دیگر نیز رخ می‌دهد. برای مثال یک نقص مادرزادی هم می‌تواند در آینده به باریک شدگی کانال نخاعی یا تغییرات دیگری بینجامد که احتمال رادیکولوپاتی گردنی را افزایش می دهد.

عوامل خطر رادیکولوپاتی گردنی

از جمله عوامل خطرزایی که احتمال بروز رادیکولوپاتی گردنی را افزایش می دهند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سن: احتمال بروز رادیکولوپاتی گردنی با افزایش سن بیشتر می‌شود و نتیجه بعضی از فرایندها نشان داده که احتمال بروز این مشکل در سنین 40 و 50 سالگی بیشتر است.
• فعالیت های شدیدی مثل کشتی یا وزنه برداری که تنش زیادی را بر گردن وارد می‌کنند.
• حرکات یا تکان‌های مکرر گردن، مانند رانندگی ماشین سنگین (تجهیزات دارای ارتعاش بالا) یا شیرجه های مکرر سر در استخر
• عوامل خطرزای دیگری مثل استعمال دخانیات یا سابقه ابتلا به رادیکولوپاتی کمر نیز در افزایش احتمال بروز رادیکولوپاتی گردن مؤثر هستند.

علائم آسیب دیدگی گردن

به طور کلی علائم گردن درد عصبی شامل:

1. درد بازو
2. بی حسی یا ضعف در بازو یا ساعد
3. سوزن سوزن شدن در انگشتان دست
4. مشکل در تعادل و راه رفتن
5. ضعف در بازوها یا پاها

تشخیص علت آسیب ریشه‌های عصبی گردن

تشخیص توسط پزشک بر اساس سابقه بیمار، علائم، معاینه فیزیکی و نتایج مطالعات تشخیصی در صورت لزوم انجام می‌شود. برخی از بیماران ممکن است به صورت محافظه کارانه درمان شوند و در صورت بی اثر بودن دارو و تمرینات اصلاحی، تحت مطالعات تصویربرداری قرار گیرند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT یا اسکن CAT)
• دیسکوگرافی
• الکترومیوگرافی (EMG)
• مطالعات هدایت عصبی (NCS)
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
• میلوگرام
• اشعه ایکس

درمان آسیب ریشه‌های عصبی گردن

گزینه‌های درمانی مختلفی برای کمک به کاهش نشانه‌ها و درمان آسیب ریشه‌های عصبی گردنی وجود دارند. این روش‌ها عمدتاً به عامل بروز نشانه‌های بیمار و شدت این علائم و نشانه‌ها بستگی دارد. ابتدا از روشهای بدون جراحی برای درمان این مشکل استفاده می‌شود و اگر بعد از 6 تا 12 هفته، بهبودی ایجاد نشود باید گزینه جراحی در نظر گرفته شود. روشهای درمانی بدون جراحی معمولاً شامل یک یا چند مورد از گزینه های زیر است:

• استراحت و اصلاح فعالیت

محدود کردن فعالیت‌های شدیدی مثل ورزش یا بلند کردن اجسام سنگین و داشتن حالت بهتر بدن در زمان نشستن یا رانندگی می‌تواند با کاهش درد همراه شود.

• فیزیوتراپی

متخصص می‌تواند تمارین یا حرکات کششی مختلفی را با توجه به نیازهای بخصوص بیماران تجویز کند. تقویت عضلات و انعطاف پشت و گردن می‌تواند به حفظ حالت بهتر گردن و مقاومت بیشتر در برابر درد منجر شود.

• سرما و گرما درمانی

گذاشتن بسته‌های گرما و سرما بر روی گردن می‌تواند به کاهش درد بعضی از بیماران منجر شود. برای مثال گذاشتن یخ بعد از التهاب ناشی از فعالیت زیاد می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. برای جلوگیری از تماس مستقیم گرما و سرما به پوست، بهتر است بسته را در درون یک لایه پارچه‌ای قرار داده و مدت استفاده از آن را به 15 تا 20 دقیقه (با فواصل دو ساعتی) محدود کنید.

• مصرف دارو

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) بدون نسخه معمولاً اولین دسته داروهایی است که برای کاهش التهاب مرتبط با رادیکولوپاتی گردنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله این داروها می توان به آسپیرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن اشاره کرد. اگر علائم و نشانه‌های بیماری کاهش پیدا نکرد، می توان تجویز داروهای قوی‌تری مثل NSAID های تجویزی، شل کننده‌های عضلانی یا داروهای مسکن و مخدر را برای مدت کوتاهی در دستور کار قرار دارد.

• تزریق استروئید در فضای اپیدورال گردنی

اگر التهاب یا فشردگی ریشه عصب در تصاویر اشعه ایکس به تأیید برسد، می تواند تزریق استروئید در فضای اپیدورال گردنی را در نظر گرفت. سوزن با استفاده از ماده رنگی و فلوئوروسکوپی و به دقت در فضای اپیدورال گردنی اطراف ریشه عصبی وارد و استروئید به آن تزریق می‌شود. این روش با نتایج امیدوارکننده‌ای برای رادیکولوپاتی گردنی همراه شده است.

• اعمال تغییرات دستی

یک متخصص کایروپراکتیک یا کارشناس سلامت آموزش دیده می‌تواند بدشکلی ستون فقرات در ناحیه گردنی را با هدف بهبود حرکت و تأمین شرایط بهتری برای درمان، به وسیله دست جابجا و اصلاح کند.

• کشیدن گردن

از دستگاه کشیدن گردن برای اعمال نیرو بر گردن و کشیدن آرام آن استفاده می‌شود. هدف از این فرایند، افزایش فضای بین مهره‌های ستون فقرات در گردن و به خصوص فضای فورامین مخصوص عبور ریشه‌های عصب است. اگر اعمال کشیدگی گردن در مطب با کاهش نشانه‌های ناشی از رادیکولوپاتی گردن مواجه شود، می‌تواند از دستگاه خانگی کشیدن گردن نیز استفاده کرد. دیده شده که این روش با مزایای زیادی برای کاهش درد گردن همراه می‌شود.
شواهد کمی مبنی بر برتری یکی از روشهای درمان رادیکولوپاتی گردن بر دیگری وجود دارد. بخشی از این موضوع به این دلیل است که رادیکولوپاتی گردن، به خصوص اگر نشانه‌های کمی داشته باشد، به خودی خود از بین می‌رود. ترکیب روشهای درمانی مختلف در بسیاری از افراد، نتایج بهتری نسبت به بکارگیری یک روش به همراه می‌آورد. برای مثال تزریق اپیدورال استروئید در فضای گردنی می‌تواند با کاهش درد قابل توجهی همراه شود و زمینه تکمیل فرایند فیزیوتراپی و کاهش طولانی مدت درد را ایجاد می‌کند.
در صورتیکه نتوانید با استفاده از روشهای درمانی بدون جراحی به کاهش درد رادیکولوپاتی گردن دست پیدا کنید، یا پیشروی نشانه‌های نورولوژیک و ضعف و بیحسی دستانتان ادامه یابد، شاید لازم باشد که از روشهای جراحی زیر استفاده کنید:

• جراحی فیوژن و دیسککتومی قدامی گردن

این جراحی از طریق یک برش کوچک در جلوی گردن انجام می‌شود که در آن دیسک (که بیرون زده و یا آسیب دیده) برداشته می‌شود و برای حفظ ارتفاع طبیعی ستون فقرات و تأمین فضای کافی برای عبور اعصاب نخاعی، مهره های گردنی سطوح مختلف به هم جوش داده می‌شوند. این جراحی، رایج ترین روش استفاده برای کاهش نشانه‌های رادیکولوپاتی گردن به شمار می‌رود.

• تعویض و جایگذاری دیسک با دیسک مصنوعی

در این جراحی به جای جوش دادن مهره‌ها، دیسک مشکل دار با یک دیسک مصنوعی جایگزین می‌شود. امتیاز این روش در مقایسه با روش فیوژن مهره‌ها، حفظ قابلیت حرکتی گردن در سطح اصلی‌ آن است. نرخ موفقیت جراحی گردن برای کاهش بیحسی و درد دستان بالا است و این عدد در بعضی مقالات و گزارشات در بین 80 الی 90 درصد اعلام شده است.

مدت بهبودی آسیب ریشه‌های عصبی گردن

برخی از مطالعات نشان می دهد که آسیب رشته های گردنی می تواند در عرض ۴ تا ۶ هفته شروع به بهبود کند، اگرچه برخی از علائم ممکن است تا ۶ ماه نیز ادامه داشته باشد و در بیش از ۸۰ درصد موارد، فرد در عرض ۲ تا ۳ سال هیچ علائمی ندارد.

زمان مراجعه به پزشک

کسانی که گردن درد دارند ممکن است به دلیل درد گردن ، شانه یا سوزن سوزن شدن و بی حسی در بازوها یا ضعف به متخصص ارجاع داده شوند. در صورت بروز موارد زیر باید به پزشک مراجعه کرد:

• بعد از آسیب یا ضربه به سر ایجاد می شود.
• تب یا سر درد با گردن درد همراه است.
• سفت شدن گردن از لمس چانه به سینه جلوگیری می کند.
• درد یک بازو را پایین می کشد.
• سوزن سوزن شدن، بی حسی یا ضعف در بازوها یا دستها وجود دارد.
• علائم گردن با ضعف پا یا از دست دادن هماهنگی در بازوها یا پاها همراه است.
• درد به داروهای ضد درد بدون نسخه پاسخ نمی دهد.
• درد بعد از یک هفته بهبود نمی یابد.

---

آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول
تلفن : 88670088 - 021

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• عوارض موبایل برای گردن
  تاریخ انتشار : 1398-01-25تاریخ بروز رسانی : 1402-06-02


• بهترین راه های درمان گردن درد ناشی از آسیب عضله بالا برنده کتف
  تاریخ انتشار : 1401-08-17تاریخ بروز رسانی : 1402-05-21


• دلایل رادیکلوپاتی گردن
  تاریخ انتشار : 1396-06-07تاریخ بروز رسانی : 1402-06-07


• بهبود درد گردن با رادیوفرکوئنسی نوروتومی عضلات فاست
  تاریخ انتشار : 1399-12-29تاریخ بروز رسانی : 1402-05-30


• کاربرد اپیدورال گردنی چیست؟
  تاریخ انتشار : 1402-04-03تاریخ بروز رسانی : 1402-05-18

نظرات کاربران درباره این مطلب :حکمت زاده [ 1402-08-30 ]
سلام خدمت آقای دکتر مادرم بنده تگی کانال نخاعی و دیسک. کمر داشتن که عمل کردند و الان حدود چند ماهه ک گردن درد و کتف درد شدید دارند دکتر برای ایشان دارو و گردنبند طبی تجویز کردن ولی فایده ایی نداشت آیا باید مجددا ام آر ای بدند؟

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :