زمان جراحی باز جهت درمان تنگی کانال نخاعی

بدن ما برای اینکه کارکرد صحیحی داشته باشد پیچیدگی‌ های خاص و ظریفی را در خود جای داده که یکی از آنها ستون فقرات است. مهره‌های ستون فقرات برای اینکه حرکت ساده‌ تری داشته باشند و به خاطر حرکت روی یکدیگر ساییده نشوند غضروف‌ هایی دارند. در بین هر مهره از مهره‌های ستون فقرات این غضروف‌ ها تعبیه شده‌ اند که به آنها دیسک می‌گویند. از سوی دیگر در کنار مهره‌ ها یک فضای باز باریک وجود دارد که رشته‌ های عصبی یا اصطلاحاً نخاع از درون آن به سمت عضلات پایین بدن می‌روند تا دستورات مغز را به این قسمت از بدن منتقل کنند. به این فضای خالی که نخاع از درون آن عبور می‌ کند کانال نخاعی می‌ گویند. گاهی پیش می‌آید که به دلایلی چون افزایش سن، کار کشیدن زیاد از کمر، بیماری‌ های مفصلی یا موارد دیگر غضروف‌ های بین مهره‌ ها یا همان دیسک‌ ها بیش از حد رشد کرده و در نتیجه با این رشته‌های عصبی برخورد می‌ کنند که باعث بروز درد و ناراحتی می‌ شود.

این حالت را تنگی کانال نخاعی می‌ گویند. این ناراحتی و درد معمولاً تا قسمت‌ های پایینی بدن تا کمر، باسن و پاها و گاهی اوقات در گردن احساس می‌ شود. البته باید گفت گاهی نیز تنگی کانال نخاعی به دلایل وراثتی اتفاق می‌ افتد. علاوه بر اینکه مدل رشد غضروف‌ها می‌تواند ارثی باشد، در بعضی افراد کانال نخاعی به طور ارثی باریک‌تر از دیگران است و برخی دیگر نیز به دلیل بیماری‌های مادرزادی مانند آکندروپلازی دارای کانال نخاعی تنگی هستند. جراحی باز تنگی کانال نخاعی معمولاً تنها برای افرادی توصیه می‌شود که از درمان های محافظه کارانه و کم تهاجمی خسته شده اند و هنوز از دردهای ناتوان کننده ‌رنج می‌برند.

اغلب علائم تنگی کانال نخاع گردن و کمر با درمان‌های غیر جراحی و محافظه کارانه تا حد مؤثری بر طرف می‌ شود. ممکن است تأثیر گذاری این درمان‌ ها چند هفته طول بکشد؛ اما بسیاری از افراد ترکیب درمان‌هایی مانند ورزش های مخصوص تنگی کانال نخاعی، فیزیوتراپی، درمانهای کمترتهاجمی و… را برای مدیریت علائم تنگی کانال نخاع مؤثر می‌ دانند.

عوامل تنگی کانال نخاعی

۱- افزایش سن:

اصولاً با افزایش سن افراد دچار تنگی کانال نخاعی می شوند؛ زیرا مفصلهای پشت ستون مهره ها که فاست facet نامیده می‌شوند دچار ساییدگی و در نتیجه خارج شدن از شکل طبیعی و در واقع دچار بزرگ شدن فاست ها می شوند. با افزایش سن عضلات ما تحلیل می روند، لیگامان های ما شل می‌شوند و در نتیجه به فاست ها فشار بیشتری می آید و ناپایدار و لق می شوند. فاست ها برای جبران این فشار و ایجاد پایداری در ستون مهره ها و جلوگیری از لق شدن ستون فقرات مجبورند سطح تماس خود را زیاد کنند؛ یعنی مجبورند بزرگتر شوند تا بتوانند فشار وزن ما را تحمل کنند و همین باعث تنگی کانال نخاعی می شود.

۲- ژنتیک:

در عده ای از افراد قطر کانال نخاعی کوچکتر از افراد عادی جامعه است.

۳- شغل های سنگین:

قاعدتاً کسانی که شغل هایی دارند که کمر آنها هنگام کار به مقدار زیاد و به تعداد زیاد حرکت می کند، مثل شغل هایی که مستلزم خم شدن به طرف چرخیدن می باشد.

۴- بیمارهای مادرزادی:

بیماری هایی مانند آکندروپلازی ها. این افراد دچار کوتاهی دست و پا هستند و سر بزرگی دارند و مستعد تنگی کانال نخاعی هستند؛ زیرا کانال نخاعی آنها قطر کمی دارد.

5-بیماری های روماتیسمی:

بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت آنکیلوزان باعث می‌شوند که فرد مستعد تنگی کانال نخاعی بشود؛ زیرا در این بیماری ها مفاصل ستون مهره ها یا فاست دچار التهاب می‌شوند و همین التهاب باعث افزایش رشد آنها می شود.

انواع تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی را به انواع مختلفی تقسیم کرده‌اند، از لحاظ محل، تنگی کانال نخاعی را به سه دسته تقسیم می کنند.

1. نوع مرکزی
2. نوع محیطی
3. نوع تنگی سوراخ بین مهره ای

هم از لحاظ بالینی و هم از لحاظ ام آر آی، هر کدام از این سه نوع تنگی علائم متفاوتی دارند؛ اما در بیماران پیشرفته معمولاً هر سه قسمت تنگ می‌شوند. بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی مرکزی معمولاً به صورت لنگش متناوب مراجعه می کنند یعنی بیمار بعد از مدتی ایستادن یا راه رفتن دچار خستگی پاها می شود و عملاً نمی‌تواند به راه رفتن ادامه دهد و مجبور است چند دقیقه استراحت کند سپس به راه رفتن خود ادامه دهد. بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعی محیطی علائم درد ریشه عصبی و هم درجاتی از لنگش متناوب را نشان می دهند. بیماران مبتلا به تنگی نوع سوم یعنی تنگی سوراخ عصبی که در آنها فقط سوراخ عصبی تنگ می شود به صورت درد شدید تیر کشنده در اندام تحتانی است که علائم آنها شبیه علائم پارگی دیسک کمر است و لنگش متناوب معمولاً ندارند.

تشخیص تنگی کانال نخاع

اولین راه تشخیص تنگی کانال نخاعی، گرفتن شرح حال از بیمار است. اینگونه بیماران معمولاً علائم لنگش متناوب دارند؛ یعنی بیمار پس از مدتی راه رفتن دچار خستگی گزگز و خواب رفتگی و درد در اندام های تحتانی و کمر می شود. پس از چند دقیقه نشستن و استراحت کردن بهبود پیدا می‌کند و سپس به مسیر خود ادامه می دهد. مهمترین راه تشخیص تنگی کانال نخاعی انجام ام آر آی است و سپس ام نوار عصبی و عضلانی یا EMG که درگیری مزمن ریشه های عصبی را نشان می‌دهد.

روش های درمان بدون جراحی تنگی کانال نخاع

روش‌ های درمان غیرجراحی تنگی کانال نخاع بر بهبود کیفیت زندگی و سطح عملکرد و کاهش درد متمرکز می‌شود. اگرچه روش‌های غیرجراحی مشکل تنگی کانال نخاع را برطرف نمی‌سازد، علائم بسیاری از بیماران با بهره‌گیری از این روش‌ها برطرف می‌شود.

• ورزش:

ورزش درمانی و پیاده روی در درمان تنگی کانال نخاعی مؤثر است. انجام عمل جراحی ستون فقرات برای کمتر از 5 درصد بیماران مبتلا به تنگی نخاع ضرورت داشته و مؤثر است. جراحی ممکن است باعث کاهش علائم بیماران تنگی نخاع شود؛ ولی درمان قطعی تنگی نخاع نیست و ممکن است علائم تنگی کانال نخاعی عود مجدد کند.

• بریس یا گردنبند و کمربند طبی:

کمربند یا گردنبند طبی در تنگی کانال نخاعی گردن، ستون فقرات را ثابت نگه می‌دارد و حرکت‌های دردناک را محدود می‌سازد، لذا باعث کاهش فشار کانال نخاعی شده و علائم بیمار را بهبود می دهد.

• فیزیوتراپی:

فیزیوتراپی معمولاً از ترکیبی از درمان غیرفعال و نرمش و حرکت‌های اصلاحی بهره می‌گیرد. درمان غیرفعال شامل کمپرس سرد یا گرم، اولتراسوند، تحریک الکتریکی و ماساژ می‌شود. این درمان‌ها با توجه به شل کردن عضله‌های منقبض و تسکین درد یا ناراحتی، بیمار را برای درمان فعال تنگی کانال نخاع آماده می‌سازد. حرکت‌های اصلاحی نیز تمرین‌های کششی و تجویزی را برای پایدارسازی ستون فقرات، افزایش قدرت، استقامت و انعطاف‌پذیری دربرمی‌گیرد.

• تغییر در حالت اندامها:

بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاع متوجه می‌شوند که خم کردن رو به جلوی ستون فقرات در زمان راه رفتن علائم‌ آنها را برطرف می‌سازد. دراز کشیدن و بالا آوردن زانوها تا قفسه سینه نیز منجر به تسکین علائم می‌شود. در این حالت‌ها فضای در دسترس عصب‌ها بزرگ‌تر می‌شود و در نتیجه بیمار می‌تواند مسافت بیشتری را طی کند.

• دارو:

فشار روی عصب‌ها در بعضی موارد از ورمی التهابی نشأت می‌گیرد، لذا مصرف داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDS) مانند آسپرین یا ایبوپروفن باعث کاهش ورم و التهاب شده و موجب تسکین علائم تنگی کانال نخاع می شود.

• استراحت:

استراحت پس از شروع مجدد تدریجی فعالیت مفید است. انجام تمرین‌های ایروبیک (هوازی) مانند دوچرخه‌سواری یا استفاده از دوچرخه ثابت غالباً پیشنهاد می‌شود.

• کشش (ترکشن):

ترکشن علیرغم مفید بودن برای برخی بیماران، نتایج بسیار محدودی را به دست می‌دهد.

• تزریق:

تزریق در فضای اپیدورال رایج‌ ترین تزریقی است که برای تسکین علائم تنگی کانال نخاع انجام می‌شود. در این روش که یکی از روش های جراحی بسته ستون فقرات محسوب می شود، دارو (معمولاً استروئید) داخل فضای پیرامون ریشه‌های عصبی خاص (فضای اپیدورال) تزریق می‌شود. تزریق این دارو از روش های درمان تنگی کانال نخاعی است که در کاهش التهاب و درد حاد منتشر شونده در دست‌ها یا پاها مؤثر است.

• طب سوزنی:

طب سوزنی تا در کنترل درد بیماران و بهبود عملکرد آنان در تنگی کانال نخاع مؤثر بوده است.

• Manipulation و روشهای کایروپراکتیک (درمان دستی):

درمانهای دستی درمانی است که در آن متخصص به منظور تنظیم و هم‌ راستا کردن استخوان‌ها وبازیابی دامنه حرکتی طبیعی مفاصل به ناحیه معینی فشار وارد می‌کند. حرکت مناسب درد، گرفتگی یا اسپاسم عضلانی را کاهش می‌دهد و عملکرد سیستم عصبی و وضعیت سلامت عمومی را بهبود می‌بخشد.

• ماساژ

ماساژ مناسب به دلیل شل کردن عضله‌های منقبض و از کاهش فشار روی عصب و کانال نخاع باعث تسکین درد تنگی کانال نخاع می شود.

انواع عمل جراحی برای تنگی کانال نخاع:

• لامینوتومی و فورامینوتومی:

از طریق این عمل جراحی دهانه کانال نخاعی بزرگ‌ تر می شود تا جا برای رشته‌های عصبی افزایش یابد. این روش جراحی هم به صورت جراحی باز ممکن است هم می توان با رد کردن یک لوله از کنار ستون فقرات نیز آن را انجام داد. در این حالت جراح برای دیدن مهره‌ها از تصاویر اشعه ایکس زنده استفاده می کند و بخش مورد نظر نیز به وسیله همین لوله خارج می شود تا دهانه بزرگ تر شود.

• لامینکتومی:

در این روش لامینا برداشته می شود. با برداشتن این قسمت، فضای کانال نخاعی بیش تر شده و فشار نیز از روی نخاع برداشته می شود. این روش به تجهیزات سخت افزاری مخصوص نیاز دارد.

• دیسککتومی:

گاهی آنقدر اندازه دیسک زیاد است که جراح تصمیم به حذف آن قسمت می گیرد تا فضای کانال نخاعی باز شود و رشته‌های عصبی آزادانه تر از درون آن عبور کنند. به کمک ابزار جراحی کوچک و خاصی می توان این جراحی را با برش های کوچک تر و آسیب کمتر به بافت سالم انجام داد که به این روش میکرودیسککتومی می گویند.

• فیوژن ستون فقرات:

در صورتی که علت این تنگی کانال نخاع جابجایی مهره ها باشد می توان از این روش استفاده کرد. در این جراحی پزشک، مهره ها را در جای صحیح خود قرار می دهد آنها را به کمک میله و پیچ ثابت می کند تا دیگر حرکت نکنند.

• جراحی تثبیت برای مشکل تنگی مجرای نخاعی:

برخی از بیماران بعد از عمل جراحی تنگی کانال نخاعی نیازمند یک جراحی تثبیت هستند تا مهره‌هایی که از جای خود حرکت کرده‌اند را در جایشان تثبیت کنند.

مهمترین و بهترین درمانهای غیر جراحی تنگی کانال نخاعی

مهمترین و رایجترین درمان غیر جراحی تنگی کانال نخاعی، تزریق داخل فضای اطراف نخاعی (اپیدورال) در محل تنگی میباشد. با این تزریق التهاب های اطراف محل تنگی کاهش یافته و خونرسانی به ناحیه آسیب دیده بیشتر شده که این خود موجب افزایش رسیدن اکسیژن و مواد سازنده به نواحی آسیب دیده شده که موجب تسریع روند بازسازی و کاهش تنگی کانال تا حدودی میشود. این روش بسیار مؤثر بوده اما ممکن است نیاز به چندین بار تزریق در فواصل منظم داشته باشد. این تزریق ها به صورت سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی و برش جراحی در اتاق عمل استریل با کمک تصویر برداری توسط فوق تخصص درد انجام میشود. مواد تزریقی میتواند شامل مواد استروئیدی، اوزون و داروهای جایگزین دیگری باشند. امروزه کاربرد RCE یا امواج رادیو فرکوئنسی نیز از جمله درمان های جدید است که تا حدودی زیادی میتواند مؤثر باشد.

آمادگی قبل از تزریق اپیدورال کانال نخاعی

پزشک پرونده‌ی پزشکی بیمار و عکس‌های قبلی را بررسی می‌کند تا بهترین رویکرد را برای تزریق طراحی کند. قبل از مراجعه به پزشک برای پاسخگویی به سؤالات ایشان آماده شوید.

• بیمارانی که داروهای رقیق کننده خون (کومادین، پلاویکس و اقلام مشابه) مصرف می‌کنند، باید مصرف این داروها را از چند روز قبل از تزریق متوقف کنند.
• درباره‌ی دستور مصرف تمام داروهای مصرفی خود قبل از تزریق با پزشک تجویز کننده‌ی این داروها و همچنین پزشک مسئول تزریق اپیدورال مشورت کنید.

نحوه تزریق اپیدورال کانال نخاعی

التهاب یکی از مؤلفه‌های اصلی بسیاری از دردها است که کاهش آن بالطبع تسکین درد را به دنبال خواهد داشت. داروی استروئیدی در تزریق اپیدورال مستقیماً وارد فضای اپیدورال ستون فقرات می‌شود. در تزریق اپیدورال معمولاً مایعی حاوی کورتیزون (استروئید) و داروی بی‌حسی (لیدوکائین یا بوپیواکائین) و یا آب نمک به کار برده می‌شود. استروئید، یا کورتیزون معمولاً به عنوان عامل ضد التهاب تزریق می‌شود. تریامسینولون استوناید، دگزامتازون و استات متیل پردنیزولون از جمله استروئیدهای پرکاربرد هستند. لیدوکائین یا زایلوکائین یک داروی بی‌حسی موضعی با اثرگذاری سریع است که درد را به طور موقت آرام می‌کند. اثر دیگر داروی بی‌حسی مورد استفاده، بوپیواکائین که دوام بیشتری دارد. اگرچه این داروهای بی‌حسی موضعی در اصل برای تسکین درد استفاده می‌شوند؛ اما به مثابه شوینده نیز عمل می‌کنند و با رقیق کردن عامل‌های شیمیایی یا ایمنی شناختی از شدت التهاب می‌کاهند. آب نمک برای رقیق کردن داروی بی‌حسی یا رقیق کردن عامل‌های شیمیایی یا ایمنی شناختی و در نتیجه کاهش التهاب تزریق می‌شود.

مراقبت بعد از تزریق اپیدورال کانال نخاعی

• پس از ترخیص به منزل، باید در مورد استراحت کردن خود برنامه ای داشته باشید. اگر در ناحیه تزریق درد احساس می کنید، استفاده از کیسه یخ در این ناحیه می تواند مفید باشد.
• اگر در حین عمل، تزریق وریدی آرام بخش داشته اید، نباید حداقل تا هشت ساعت بعد از عمل با ماشین رانندگی کنید.

عوارض تزریق اپیدورال کانال نخاعی

تزریق استروئید اپیدورال معمولاً بی خطر است؛ اما احتمال بروز برخی عوارض، به طور نادر پس از تزریق وجود دارد:

• فشار خون پایین که می‌تواند باعث ایجاد احساس سبکی در شما شود.
• سردرد ناشی از نشت مایع نخاعی.
• عفونت ناشی از تزریق، مانند آبسه اپیدورال، دیسکیت، استئومیلیت یا مننژیت.
• واکنش منفی به داروها، مانند گرگرفتگی یا بثورات پوستی.
• خونریزی. اگر به طور تصادفی یک رگ خونی در طول تزریق آسیب ببیند می‌تواند باعث خونریزی، ایجاد هماتوم و لخته خون شود.
• آسیب به اعصاب در محل تزریق.
• بی‌اختیاری موقت ادرار و مدفوع. ممکن است برای کمک به ادرار کردن به یک کاتتر (لوله کوچک) در مثانه نیاز داشته باشید.
• تزریق بیش از حد ESI یا دریافت دوزهای بالاتر از داروهای استروئیدی، ممکن است استخوان‌های ستون فقرات یا عضلات مجاور شما را ضعیف کند. به همین دلیل، اکثر پزشکان تزریق استروئید اپیدورال را به دو یا سه نوبت در سال محدود می‌ کنند.

---

آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول
تلفن : 88670088 - 021

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• چسبندگی کانال نخاعی؛ علل، علائم و روشهای درمان
  تاریخ انتشار : 1402-02-17تاریخ بروز رسانی : 1403-07-22


• تفاوت تنگی کانال و چسبندگی کانال نخاعی چیست؟
  تاریخ انتشار : 1402-04-13تاریخ بروز رسانی : 1403-08-02


• تفاوت بین آرتروز کمر و تنگی کانال نخاعی
  تاریخ انتشار : 1400-02-14تاریخ بروز رسانی : 1402-05-29


• روشهای درمان تنگی کانال نخاعی
  تاریخ انتشار : 1399-10-08تاریخ بروز رسانی : 1403-06-02


• چسبندگی های کانال نخاعی بعد از جراحی کمر
  تاریخ انتشار : 1394-11-01تاریخ بروز رسانی : 1402-06-12

نظرات کاربران درباره این مطلب :روح اله آسیاکار [ 1402-08-22 ]
با سلام وخسته نباشی خدمت دکترمحترم مادرم سالهاست با تنگی کانال نخاع مواجه هست و حتی چندین بار درمان پلاسما تراپی انجام داده ولی تأثیری نداشته است و با توجه به اینکه قلبش ضعیف هست وامکان عمل باز ندارد که بیهوش شود آیا راهی براش وجود داره تا از مشکل تنگی کانال نخاع رهایی پیداکنه؟ ممنونم راهنمایی کنید چون نمیتونه درست راه بره وشدید درد داره

اسماعیل شامحمدی [ 1402-06-28 ]
سلام آقای دکتر عزیز به من گفتن مهره ۵دچار پارگی شده و همین امر باعث تنگی کانال نخاعی شدم دکتر میگه باید عمل کنی نمی دانم چکار کنم آیا عمل کردن مفید خواهد بود وراههای دیگر ی بغیر از عمل باز وجود دارد لطفاً راهنمایی کنید ث

صابونی [ 1402-05-28 ]
سلام آقای دکتر به من گفتن تنگی کانال نخاع گردن داری باید عمل بشی به جز عمل راه دیگه ای هست درمان دارویی داره عمل سختی هست یه کم میترسم

بابلی [ 1402-05-28 ]
سلام آقای دکتر خسته نباشید مادرم تنگی کانال نخاع دارن گفتن باید حتما عمل بشه بنظرتون با عمل شرایطش بهتر میشه

فاطمه [ 1402-05-28 ]
سلام آقای دکتر من مدت دو ساله ک از تنگی کانال نخاعی رنج میبرم.این موضوع باعث تنگی نفس و درد شدید در پاها و گزگز دست و پاهام شده.ام ار ای هم گرفتم میشه لطفا منو راهنمایی کنید

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :