روشهای درمان غیرجراحی انحراف ستون فقرات

ستون فقرات یکی از اعضای مهم و تأثیرگذار در تعادل، نشستن و ایستادن افراد است. در فرد سالم ، ستون فقرات مستقیم از وسط بدن عبور می کند. در صورت کجی و انحراف ستون فقرات، یک انحنای مشخصی در ستون فقرات ایجاد می شود. اسکولیوز ممکن است در افراد، متفاوت باشد. اگر منحنی به وجود آمده، بیشتر از 10 درجه از حد نرمال منحرف شده باشد یا منحنی ایجاد شده به شکل C یا S تغییر شکل داده باشد، بنابراین می توان گفت فرد دچار انحراف ستون فقرات شده است. انحراف ستون فقرات بعد از مدتی باعث ایجاد کمردرد شدید و فشار بر مهره های ستون فقرات و شاخه های عصبی می گردد. متخصص با انجام معاینات و بررسی دقیق تصویربرداری و رادیولوژی انجام شده ، میزان و زاویه کجی ستون فقرات یا اسکولیوز را اندازه گیری می کند. بر این اساس می تواند یکی از روش های درمان انحراف ستون فقرات را برای بیمار تعیین کند. روش درمان اسکولیوز بر اساس شدت منحنی و احتمال بدتر شدن آن تعیین می‌شود. در صورتی که اسکولیوز کمتر از 40 درجه باشد، می توان روش های درمان انحراف ستون فقرات بدون جراحی را انتخاب نمود.

علت اسکولیوز

دلایل انحراف ستون فقرات، می‌تواند متنوع باشد. علت‌هایی که می‌توانند باعث ایجاد انحراف ستون فقرات شوند شامل موارد زیر هستند:

• خوابیدن در جهت نامناسب: اگر به خوبی در جای خود دراز نکشید و ستون فقرات را خم کنید، ممکن است که آسیب جدی به ستون فقرات وارد شود. مخصوصاً که برای مدت طولانی در یک حالت می‌خوابید. این تداوم در خوابیدن اشتباه می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بدن وارد کند.
• رشد استخوان‌ها در جهت نامناسب: گاهی ممکن است که استخوان‌های شما به علت ساییدگی روی هم رشد کنند. هنگامی که استخوان‌ها رشد می‌کنند ممکن است که بیشتر از حد طبیعی این اتفاق بیفتد و باعث دفرمه شدن استخوان شود. دفرمه شدن استخوان می‌تواند انحراف در ستون فقرات ایجاد کند.
• تکرار حرکات نامناسب: اگر حرکات مکرر اشتباه داشته‌باشید ممکن است که ستون فقرات شما دچار انحراف شود.
• رژیم غذایی نامناسب: این مورد به خصوص در کودکان می‌تواند تاثیرگذار باشد. اگر رژیم غذایی مناسبی نداشته‌باشید و سوء تغذیه بگیرید، استخوان‌های شما دفرمه می‌شود و این مسئله می‌تواند باعث انحراف در ستون فقرات باشد. توجه داشته‌باشید که استخوان‌ها باید محکم باشند و مانند ستون بدن رفتار کنند. اگر استخوان نرم باشد می‌تواند حالت خمیری پیدا کند و تغییر ساختار دهد.
• استرس و اضطراب: اضطراب و استرس حتی می‌تواند در انحراف ستون فقرات هم موثر باشد. یکی از علائمی که بیماری‌های روانی دارند، فیزیکی است. کورتیزول هورمونی است که در مواقع استرس ترشح می‌شود. این هورمون می‌تواند سیستم ایمنی بدن را به مرور زمان ضعیف کند.

عوامل خطر اسکولیوز

برخی از عواملی که در ابتلا به انحراف ستون فقرات موثر است، شامل موارد زیر است:

1. شکستگی در استخوان‌ها
2. بد نشستن
3. کارها و شغل‌هایی که برای مدت زیاد نشستن و یا ایستادن را شامل می‌شوند.
4. بیماری‌ها و مشکلات تنفسی
5. درد سیاتیک

علائم اسکولیوز

از علائم این بیماری می‌توان به چنین مواردی اشاره کرد:

1. شانه‌های ناهموار
2. برجستگی یک طرف تیغه شانه نسبت به قسمت دیگر
3. حالت کمر ناهموار
4. یک لگن بالاتر از قسمت دیگر
5. رو به جلو بودن یک طرف قفسه سینه
6. برجستگی در یک طرف کمر هنگام خم شدن
7. متفاوت بودن طول پاها

برخی از انواع این موارد ذکر شده می‌تواند منجر به کمردرد شود؛ اما معمولاً شرایط دردناکی نیست. این نشانه بیشتر در افراد مسن مشاهده می‌شود.

درمان اسکولیوز

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی در درمان انحراف ستون فقرات به اشکال مختلفی وجود دارند. این موارد عبارتند از:

• استفاده از گرما و کمپرس آب گرم. گرما باعث می‌شود تا گردش خون موضعی تقویت شده و گرفتگی و اسپاسم عضلانی کاهش پیدا کند.
• استفاده از سرما و کمپرس سرد. سرما و یخ می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.
• تحریک الکتریکی. الکتروتراپی با روش‌هایی مانند تحریک الکتریکی عصبی عضلانی از راه پوست (TENS)، ممکن است به تسکین درد ناشی از اسکولیوز کمک کند.
• اولتراسوند. استفاده از امواج فراصوت، می‌تواند باعث افزایش حرارت عمقی بافت‌ها شده و با بهبود گردش خون، به تسکین درد کمک کند.
• نواردرمانی کشی (نوار کنزیوتیپ). نوار کینزیوتیپ با ایجاد کشش ملایم در عضلاتی که دچار اسپاسم و گرفتگی هستند، به افزایش دامنه حرکت و تسکین درد کمک می‌کند.
• ماساژ درمانی. ماساژ می‌تواند به کاهش درد و اسپاسم عضلات کمک کند.

تزریق

1. تزریق استروئید اپیدورال (ESI) (Epidural steroid injection) : این روش کم تهاجمی شامل تزریق کورتیکواستروئید و داروی بی حسی به فضای اپیدورال ستون فقرات و کاهش تورم اعصاب نخاعی است. با وجود اینکه نتایج موقت هستند، بسیاری از بیماران تسکینی بعد از ESI تجربه می‌نمایند.
2. تزریق فاست (Facet injection): این روش کم تهاجمی شامل تزریق کورتیکواستروئید و بی حسی به درون مفاصل فاست رنجور می‌باشد.

ورزش

تمرین و تقویت عناصری کلیدی در درمان شما است و باید به بخشی از زندگی روزمره‌ تبدیل شود. فیزیوتراپ‌ها می‌توانند دستورالعملهای انجام درست تکنیک‌های پیاده روی و بلند کردن اجسام را آموزش داده و با شما تا تقویت عضلات کمر، پا و شکم همراهی خواهند نمود. آنها همچنین شما را به کشش و افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات و پاهایتان تشویق می‌نمایند.

تمرین کشش توسط توپ

روی تشک تمرینی بر روی زانوهایتان قرار بگیرید. توپ تمرینی بزرگی را در کنار لگنتان و در سمت مقابل انحرافتان قرار دهید. خود را روی توپ بیاندازید به شکلی کاملاً روی آن قرار بگیرید و توپ در میان لگن و پایین قفسه دنده‌تان قرار بگیرد. با پاها و دست پایینی‌تان تعادل خود را به هنگام کشش دست بالایی حفظ نمایید تا کشش بیشتری بتوانید ایجاد نمایید. همین حالت را 20 تا ثانیه حفظ کنید و دو تا سه بار در روز تکرار نمایید. این عمل را به صورت روزانه می‌توانید انجام دهید.

کشیدگی توسط حوله

یک حوله را به دور یک غلتک پلاستیکی بپیچانید و آن را عمود بر تشک تمرین قرار دهید. به نحوی بر روی آن دراز بکشید که عمود بر محور بدنتان قرار بگیرد. باید در فضایی مابین لگن و پایین قفسه دنده قرار بگیرد. پای بالایی باید صاف باشد و پای پایینی باید از زانو خم و به سمت پشت قرار بگیرد. دست بالاییتان را تا جایی بکشید که زمین را لمس کند. به همین حالت به مدت 20 تا 30 ثانیه باقی بمانید و این حرکت را 2 الی 3 بار تکرار نمایید. می‌توانید این حرکت را به صورت روزانه تکرار نمایید.

استفاده از بریس

در اسکولیوز برای جلوگیری از پیشرفت انحنای ۲۰ تا ۲۵ درجه در ستون فقرات از بریس استفاده می‌شود. در این شرایط با توجه به فرم بدن و نوع بریسی که فیزیوتراپ پیشنهاد کرده، دو نوع از آن پیش رویتان قرار دارد:

1. نوع اول: در این نوع بریس، یک میله پهن مسطحی در جلو و دو میله کوچک در پشت قرار گرفته است که میله‌ها در یک حلقه در اطراف گردن، متصل شدند و دارای جایگاه استراحت برای چانه و پشت سر هستند. به این نوع بریس، بریس میلواکی گفته می‌شود. این نوع بریس‌ را باید در ۲۳ ساعت از شبانه روز استفاده کنید و فقط حین انجام حرکات ورزشی یا حمام می‌توانید آن را دربیاورید.
2. نوع دوم: بریس ارتوزهای راکلومبار نامیده می‌شود که به صورت قالبی ساخته می‌شوند. این بریس‌ها زیر بغل بیمارقرار می‌گیرند و پوشیدن آن در زیر لباس، آن را نمایان نمی‌کند.

فیزیوتراپی

روش‌های مختلف فیزیوتراپی نیز توانسته برای درمان این عارضه، موفق عمل کند. فیزیوتراپی، در بدن بیمار باعث می‌شود تا ظاهر بد صاف‌تر و وضعیت تنفسی بهتری داشته باشید. در نهایت هدفی که از درمان فیزیوتراپی برای اسکولیوز استفاده می‌شود، شامل:

• کاهش یا توقف خمیدگی ایجاد شده در بدن
• درمان سندروم درد در ستون فقرات
• پیشگیری و درمان مشکلات تنفسی
• اصلاح وضعیت بدنی

علاوه بر بریس و انجام فیزیوتراپی روش‌های درمانی دیگری نیز وجود دارد که به کاهش انحنای ایجاد شده در ستون فقرات کمک می‌کند. از جمله این روش‌ها عبارت است از:

• ماساژ و درمان دستی
• گرما و سرما درمانی
• امواج فراصوت
• الکترو درمانی
• لیزر درمانی

ورزش و تمرینات اصلاحی انحراف ستون فقرات

نمی‌توان تأثیر فیزیوتراپی، توانبخشی و حرکات اصلاحی را در درمان و بهبود بیماری‌های ارتوپدی نادیده گرفت. با پیشرفت روش‌های ورزشی و اصلاحی مخصوص اسکولیوز، دریچه جدیدی در درمان به وجود آمده است. ورزش‌ها به هدف بهبود تقویت حرکت قفسه سینه، جلوگیری از کاهش عملکرد ریه، قدرت عضلاتی عضله شکم، انعطاف پذیری ستون فقرات، و فعالیت‌های روزانه می‌شود. از جمله تمرینات و حرکات ورزشی که برای درمان اسکولیوز توصیه می‌شود، حرکات زیر است:

• کشش پشت

به صورت چهار زانو بنشینید و سرتان را پایین آورده و سعی کنید به زمین برسید.

• کشش چرخشی

به صورت چهارزانو نشسته و دستتان را پشت سرتان قرار دهید و با آرنج زانو مخالف را لمس کنید.

• تقویت پشت

به صورت چهار زانو بنشینید و در حالی که پشت سرتان دیوار قرار دارد، تا جاییکه می‌توانید صاف بمانید. توپی بالای سرتان در نظر بگیرید و تا حد امکان آن را بالا ببرید. در نظر داشته باشید در طول تمرین بایستی آرنج‌ها به دیوار متصل باشند.

• کشیدن ستون فقرات در حالت خوابیده روی شکم

به حالت خوابیده روی شکم قرار گرفته دستانتان را در کنار بدن قرار دهید به طوری که کف دست‌ها روی زمین باشد. سپس استخوان کتف‌ها را به هم سمت هم نزدیک کرده و سر و شانه‌ها را حدود ۱۵ سانتی‌متر به سمت بالا بیاورید.

• حرکت تیلت لگنی

به صورتی که به پشت دراز کشیده و زانوی خود را خم کردید، کف پاهایتان بایستی روی زمین باشد. کمرتان را سفت کرده و عضلات شکم و باسن را روی زمین صاف کنید. سعی کنید به مدت ۵ ثانیه این وضعیت را حفظ کنید و سپس نفس بکشید. همین حرکت را به مدت ۱۰ بار انجام دهید.

• خم شدن به پهلو

دست چپ را روی دیوار قرار داده و لگن را به سمت چپ ببرید. همین حرکت را برای سمت راست هم تکرار کنید.

• حرکت گربه شتر

روی دست و زانو قرار بگیرید و شکم‌تان را سفت کنید. در این وضعیت، سر باید صاف و در یک راستا باشد. نفس عمیق بکشید و قسمت پایین را ستون فقرات را بند کنید به طوری که پشت‌تان خم شود (حرکت گربه) حالا همزمان با خارج کردن نفس از سینه، قسمت پایین ستون فقرات را به سمت پایین آورد و لگن را بیرون دهید(حرکت شتر) این وضعیت را ۱۰ بار انجام دهید.

جراحی انحراف ستون فقرات یا اسکولیوز

جراحی انحراف ستون فقرات به عنوان آخرین راه درمانی در نظر گرفته می‌شود که برای اسکولیوزهای شدید کاربرد دارد. رایج‌ترین نوع عمل جراحی انحراف ستون فقرات، پیوند ستون مهره‌ها است. در این روش، یک یا چند استخوان از ستون فقرات را به هم وصل می‌کنند به طوری که دیگر مهره‌ها قادر نیستند به صورت مستقل حرکت کنند. قطعاتی از استخوان یا شبیه به استخوان در بین مهره‌ها قرار داده می‌شود که علاوه بر بی‌حرکت نگه داشتن آن قسمت، استخوان‌های جدید و قدیمی نیز جوش می‌خورند.
در صورتی که اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات، به سرعت رو به پیشرفت باشد، جراح، میله‌های فلزی داخل ستون مهره‌ها قرار می‌دهد که با طول رشد فرد (که اغلب کودک یا نوجوان است) این میله‌ها نیز با طول رشد او قابل تنظیم است. میله قابل تنظیم به بخش‌های بالایی و پایینی خمیدگی ستون مهره‌ها وصل می‌شود.

---

آدرس مطب : تهران، میدان آرژانتین، ابتدای خیابان الوند، ساختمان مرکزی پزشکان،طبقه اول
تلفن : 88670088 - 021

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• علل و درمان شکستگیهای فشاری ستون فقرات
  تاریخ انتشار : 1399-08-20تاریخ بروز رسانی : 1402-06-01


• عوارض شکستن قولنج کمر چیست؟
  تاریخ انتشار : 1401-11-12تاریخ بروز رسانی : 1403-05-29


• آیا با ورزش کردن می توان انکیلوز ستون فقرات را رفع کرد؟
  تاریخ انتشار : 1399-10-23تاریخ بروز رسانی : 1402-05-31


• عفونت ستون فقرات؛ علت علائم و روشهای تشخیص
  تاریخ انتشار : 1402-08-07تاریخ بروز رسانی : 1403-07-15


• اسکولیوز یا انحراف جانبی ستون فقرات
  تاریخ انتشار : 1402-06-03تاریخ بروز رسانی : 1402-06-17

نظرات کاربران درباره این مطلب :فتحی [ 1402-08-07 ]
سلام وقت بخیر ،من از خیلی وقت پیش درد کمر دارم ولی چند روزی میشه که درد کمر خیلی کم شده بجاش لگن درد گرفتم در حدی که به سختی میتونم بصورت کجکی راه برم . اگه امکانش هست در جهت بهبودی راهنمایی کنید ممنون

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :